Ynys Echni: taith synhwyraidd
Comisiynodd yr artist arweiniol Glenn Davidson (Artstation) yr awdur Wyn Mason a’r bardd Philip Gross a chydweithiodd â Mike Fedeski ar seinwedd a recordio a chyda Mark Palmer ar ffilmio dronau a chreu map rhyngweithiol Point Cloud o’r ynys. Rob Owen a Sue Rice (BRO) oedd yn rheoli’r prosiect.
Llyfr nodiadau: 23 Ion 2021:
gwelwn faes o wynt dros yr ynys,
maes tonnau’r cefnfor, yn cribo o amgylch yr arfordir,
y maes electromagnetig yn esgyn uwchben,
ffurf naturiol yr ynys yn cyflwyno ei gwirionedd tragwyddol.
Mae grym bythol, materion bodau dynol yn rhedeg yn groes a thrwyddi rywsut,
yn allwyro’r gwynt,
yn dinoethi’r tonnau,
yn amharu ar y maes cosmig.
Ffilmiau
Monologau
Wyn Mason – Awdur
Toesenni:
Yn dilyn ein cyfnod preswyl byr ar yr ynys ysgrifennodd Wyn gyfres o fonologau Cymraeg i ryddhau ‘lleisiau’ treftadaeth yr ynys. Mae’r monologau yn ymddangos yn y ffilmiau, gan siarad yn uniongyrchol â’r gwyliwr wrth fynd o amgylch pob lleoliad fel toesen.
Isod: Testunau a recordiadau Saesneg gan yr artistiaid trosleisio, Eiry Thomas a Matthew Gravelle.
Cerddi
Philip Gross – Bardd
Closio:
Mae Phillip yn byw ym Mhenarth yn edrych dros Môr Hafren. Y tu allan i’r cyfnod preswyl mae’n gosod cyd-destun trosfwaol a glywn tra bod y camera’n closio at bob safle hanesyddol o’i safle uwchben.
Isod: mwy o farddoniaeth am Ynys Echni gan Philip Gross, mwy o gyfoeth nag y gallem ei ddefnyddio yn y golygiadau ffilm
Seinwedd o’r ynys
Mae’r cydweithio gyda Mike Fedeski ar seinwedd wedi datblygu dros nifer o flynyddoedd. Mae Ynys Echni wedi bod yn gyfle rhyfeddol i fireinio a bywiogi ein sgiliau. Roedd un ymyrraeth o’r fath yn gofyn am adeiladu hydroffon stereo ar gyfer gwialen bysgota bambŵ – gallwch glywed hyn yn y seinwedd Llanw a Thrai a Dan y Dŵr.
Mae’n well gwrando gyda chlustffonau a chau’r llygaid.
Artistiaid yn ymweld
gyda Wyn Mason (awdur), Philip Gross (bardd), Glenn Davidson a Mike Fedeski (artistiaid sain)
Y Goleudy sy’n Canu
Taith ar gwch gyda Pheirianwyr Trinity House i oleudy treftadaeth Ynys Echni.
10 Mai 2022
Yn gyntaf, defnyddiwyd microffonau cyswllt i wrando ar fecaneg yr injan a gwnaeth clustffonau deuglust ein helpu i wrando ar y morlun wrth flaen y cwch, yn torri ar draws y tonnau.
Yn ddiweddarach y tu mewn i’r goleudy, rydym yn defnyddio microffonau deuglust i ddal synau hynod gwyntoedd ac adleisiau wrth i ni ddringo i fyny i’r llusern gwydr enfawr ac allan i’r parapet uchel.
Uchod: Sain: Seinwedd Adrannau – Seinwedd y Goleudy 1
Isod: cliciwch i ddarllen mwy am lais y goleudy…
Podlediadau
Crëwyd tri phodlediad yn gynnar yn y broses, wnaeth fy helpu i ddeall arwyddocâd trosglwyddiad 1897 a’r rôl ynysu oedd gan Ynys Echni yn ystod colera a welwyd trwy lens COVID-19. Mae caiacio yn dilyn yr un llwybr, gan goffáu trosglwyddiad cyntaf y byd dros y dŵr.
Cyfweliad: Mae’r hanesydd lleol Glyn Jones yn creu darlun o’r ffigurau allweddol ar y traeth yn Larnog ar gyfer y trosglwyddiad cyntaf dros y dŵr wnaeth newid y byd.
Cyfweliad: cafodd ei recordio ar yr ynys ger yr ysbyty colera, gydag arbenigwyr gofal lliniarol a chlefydau heintus y GIG, ac mae’r pandemig yn cael ei weld trwy lens COVID-19 diweddar.
Podlediad: Rwy’n padlo o Larnog i Ynys Echni mewn caiac môr gyda Dr Tavi Murray, padlwr profiadol y maes tonnau dŵr pwerus yn aber Afon Hafren.
Oriel
Mae’r lluniau canlynol yn cofnodi tair taith annibynnol i’r ynys. Roedd y gyntaf i greu’r podlediad am yr ysbyty colera.
Ysbyty Colera
gydag Andrew Freedman, Mark Taubert (Anwyn ac Idris), Glynn a Wyn
Gwn
Recordiad o Gaer Crownhill, Plymouth gyda Mike Fedeski o brawf tanio’r unig Wn Moncrieff sy’n gweithio sydd ar ôl yn y DU, sy’n ymddangos yn y ffilm GUN.
Cerfluniau
Radio Ynys Echni
Comisiynwyd Radio Ynys Echni gan Gyngor Dinas Caerdydd ar gyfer Morglawdd Caerdydd ac fe’i gosodwyd ym mis Gorffennaf 2024 fel rhan o waith ‘Taith Cerdded Drwy Amser’ Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol i adfer treftadaeth hanesyddol Ynys Echni.
Mae’r cerflun, a ddyluniwyd gan yr artist Glenn Davidson (Artstation) o Gaerdydd, wedi’i wneud o goed haearn Jarrah wedi’i adfer, sy’n ddeunydd a oedd yn cael ei fewnforio’n wreiddiol yn ystod cyfnod Fictoria o Falaysia neu Dde-ddwyrain Asia i’w ddefnyddio fel sliperi rheilffyrdd.
Mae’r deunydd wedi’i ailgylchu hwn yn cysylltu ac yn cyfleu ymdeimlad o dreftadaeth wrth ddathlu tarddiad technoleg trosglwyddo radio modern sydd o bwys byd-eang, a brofwyd yma yng Nghymru rhwng Larnog ac Ynys Echni ym 1897.
Rydym yn gobeithio y bydd Radio Ynys Echni yn etifeddiaeth goffaol barhaol i’r ddinas, yn gyfle gwych i ymwelwyr dynnu lluniau ohono yn ogystal â thynnu sylw at fodolaeth Ynys Echni, sydd fel arfer i’w gweld o leoliad y cerflun.
Gwnaed y cerflun gan ddefnyddio cyfuniad o CADCAM** a cherfio â llaw gan Boyesen Design yn Llangrannog
Diolch yn fawr i’r artistiaid, Cyngor Caerdydd a CDLG am ariannu’r prosiect.
** Dylunio gyda chymorth cyfrifiadur, gweithgynhyrchu gyda chymorth cyfrifiadur
Rhodfa Faneri.
Wedi’i ddylunio i gyd-fynd â Radio Ynys Echni gan Glenn Davidson 2024
Mae Rhodfa Faneri yn arwyddnod gorymdeithiol sy’n cynnwys baneri morwrol lliwgar sy’n sillafu neges ar lwybr cerdded Morglawdd Caerdydd.
Disgwylir i’r gwaith ddechrau yn hydref 2024.